Nεκρή... θάλασσα

Τις ρίζες της μεγαλύτερης οικολογικής καταστροφής της ιστορίας τους φαίνεται να προσπαθούν να αντιμετωπίσουν οι ΗΠΑ σχεδιάζοντας τροποποίηση της νομοθεσίας που αφορά στο περιβάλλον. Πόσο, όμως, απέχει η ημερήσια διαρροή των 800.000 λίτρων πετρελαίου στο Κόλπο του Μεξικού από την μη αναστρέψιμη περιβαλλοντική ζημιά;


Τα αίτια της καταστροφής

Η αστοχία του σκυροδέματος στο κάλυμμα της υποθαλάσσιας πετρελαιοπηγής της πετρελαϊκής εταιρείας ΒΡ, απεδείχθη η «βασική αιτία» για την διαρροή πετρελαίου στον Κόλπο του Μεξικού σύμφωνα με το μνημόνιο που ετοίμασε για την σημερινή ακρόαση στο Αμερικανικό Κογκρέσο η εταιρεία Transocean Ltd. Ο πετρελαικος κολοσσός BP στην μαρτυρία του, επιρρίπτει στην ως άνω εταρεία την ευθύνη για το ελαττωματικό κάλυμμα που απέτυχε να συγκρατήσει τη διαρροή έπειτα από την έκρηξη στην πλωτή εξέδρα, ενώ σπεύδει να ποντίσει «εντός των προσεχών 72 ωρών» και σε βάθος 1.500 μ. ένα νέο κάλυμμα πάνω στη διαρροή, μικρότερο από εκείνο που χρειάσθηκε να απομακρύνει. Η ΒΡ είχε βασίσει τις ελπίδες της σε ένα χαλύβδινο χωνί, ύψους 12 μ. και βάρους εκατοντάδων τόννων, προκειμένου να συγκρατήσει το πετρέλαιο που διαρρέει με ρυθμό 800.000 λίτρων ημερησίως στον πυθμένα του Κόλπου του Μεξικού, σε απόσταση 80 χλμ από τη Λουϊζιάνα των ΗΠΑ. Όμως χρειάσθηκε να το απομακρύνει λόγω της παρουσίας κρυστάλλων, παρόμοιων με γυαλί, που είχαν σχηματισθεί από το αποτέλεσμα της παρουσίας γκαζιού και νερού στο εσωτερικό του, που το καθιστούσαν άχρηστο. Οι ειδήμονες της εταιρείας πιστεύουν πως το νέο κάλυμμα δεν θα έχει τέτοιου είδους προβλήματα. Εξάλλου, η ΒΡ άρχισε από τη Δευτέρα να εγχέει, με υποθαλάσσια ρομπότ και τη βοήθεια ενός σωλήνα, χημικά διαλυτικά κατευθείαν στο σημείο της διαρροής. Η πετρελαιοκηλίδα, πάντως, απλώνεται με ταχύτατους ρυθμούς και απειλεί άμεσα βιότοπους, περιοχές καλλιέργειας οστράκων ενώ σύμφωνα με τους επιστήμονες επισημαίνουν ότι οι μεγαλύτερες συνέπειες της διαρροής θα φανούν όταν το πετρέλαιο φτάσει στις ακτές.

Ανυπολόγιστη η καταστροφή

Αν και είναι πολύ νωρίς για ακριβή υπολογισμό του οικονομικού αντίκτυπου, οι ζημιές για την οικονομία αναμένονται τεράστιες. Το ινστιτούτο Harte Research for Gulf of Mexico υπολογίζει ότι οικονομικές δραστηριότητες ύψους 1,6 δις δολαρίων ετησίως βρίσκονται «υπό απειλή», ενώ η ΒΡ ανακοίνωσε ότι μέχρι στιγμής η βύθιση της εξέδρας στο Μεξικό έχει κοστίσει 350 εκατ. δολάρια.
Στο μεταξύ, τα Ηνωμένα Έθνη προειδοποιούν για επικείμενο πλήγμα στις μεγάλες εθνικές οικονομίες καθώς τα οικοσυστήματα φτάνουν σε «οριακά» σημεία όπου γίνονται ολοένα και λιγότερο χρήσιμα για την ανθρωπότητα. Ως κύριες αιτίες για τη σημερινή εικόνα του πλανήτη καταδεικνύονται από την έρευνα η αποψίλωση των δασών, η μείωση των υδάτινων πόρων και ο θάνατος των κοραλλιογενών υφάλων. Τον περασμένο, μόλις, μήνα επιβεβαίωσαν οι επιστήμονες ότι οι περισσότερες κυβερνήσεις δεν αγγίζουν τους στόχους που έθεσαν για το 2010. «Τα νέα δεν είναι καλά», αναφέρει χαρακτηριστικά ο Αχμέτ Ντιογκλάφ, εκπρόσωπος των Ηνωμένων Εθνών. «Η μείωση της βιοποικιλότητας εξακολουθεί να λαμβάνει χώρα με αυξανόμενο, μάλιστα, ρυθμό», προσθέτει ο κ.Ντιογκλάφ. Ήδη το 21% όλων των γνωστών θηλαστικών, το 30% των αμφιβίων και το 12% των πτηνών περιλαμβάνονται στις κόκκινες λίστες. Την ίδια στιγμή, εκπρόσωποι των Ηνωμένων Εθνών κατηγορούν τις κυβερνήσεις ότι εθελοτυφλούν όσον αφορά στις επιπτώσεις που θα έχει η καταστροφή του περιβάλλοντος στην οικονομία. «Δε θα επιβιώσουμε χωρίς την απαραίτητη βιοποικιλότητα σε έναν πλανήτη των 6 δισεκατομμυρίων κατοίκων που οδεύει στα 9 δισεκατομμύρια έως το 2050», εξηγεί ο υπεύθυνος των Ηνωμένων Εθνών για το περιβαλλοντικό πρόγραμμα, Αχιμ Στάινερ.

Οι 3 μεγαλύτερες πετρελαιοκηλίδες στην ιστορία

Περσικός Κόλπος, 1991

Ιανουάριος του 1991, Πόλεμος του Κόλπου. Οι ιρακινές δυνάμεις προκειμένου να αποτρέψουν την απόβαση αμερικανών πεζοναυτών στη χώρα, ανοίγουν τις βαλβίδες των πετρελαϊκών εγκαταστάσεων καθώς και δεκάδων τάνκερ, που βρίσκονται αγκυροβολημένα στον Περσικό Κόλπο, και εκατοντάδες χιλιάδες τόνοι πετρελαίου χύνονται στη θάλασσα. Αν και δεν μπορούν να γίνουν ακριβείς εκτιμήσεις για το σύνολο της διαρροής, που κατάφερε ανεπανόρθωτο πλήγμα στα θαλάσσια και παράκτια οικοσυστήματα της περιοχής, πρόσφατο άρθρο των «New York Times» υπολογίζει το μέγεθος της πετρελαιοκηλίδας στα 36 δισεκατομμύρια γαλόνια πετρέλαιο, γεγονός που την καθιστά ως τη μεγαλύτερη θαλάσσια μόλυνση στην ιστορία.

Κόλπος του Μεξικό, 1979

Στις 3 Ιουνίου του 1979 σημειώνεται έκρηξη στην πλατφόρμα άντλησης πετρελαίου «Ixtoc 1», στο Κόλπο του Μεξικό, προκαλώντας μια τεράστια διαρροή πετρελαίου, που διήρκησε 10 ολόκληρους μήνες. Σε αυτό το διάστημα διέρρευσαν στη θάλασσα πάνω από 90 εκατομμύρια γαλόνια πετρελαίου, που δημιούργησαν μία πελώρια πετρελαιοκηλίδα μήκους περίπου 80 χιλιομέτρων στα ανοιχτά των ακτών των ΗΠΑ, καταστρέφοντας τον τουρισμό, τις ιχθυοκαλλιέργειες και οδηγώντας στο θάνατο δεκάδες είδη ζώων. Ως υπεύθυνες για την έκρηξη στην πλατφόρμα, που οδήγησε στη δεύτερη μεγαλύτερη πετρελαϊκή θαλάσσια μόλυνση στην ιστορία, θεωρήθηκαν -όπως και στη Deepwater Horizon- οι βαλβίδες ασφαλείας.

Τρινιντάντ και Τομπάγκο, 1979

19 Ιούλη του 1979, ανοικτά του Τρινιντάντ και Τομπάγκο. Κατά τη διάρκεια μιας τροπικής καταιγίδας, το ελληνικό πετρελαιοφόρο «Atlantic Empress» συγκρούεται με το τάνκερ «Aegean Captain» και πάνω από 287.000 τόνοι πετρελαίου διαρρέουν στη θάλασσα. Παρότι η πετρελαιοκηλίδα που προκλήθηκε από τη σύγκρουση δεν έφτασε ποτέ στην ακτή, το συγκεκριμένο περιστατικό θεωρείται ως η τρίτη μεγαλύτερη θαλάσσια μόλυνση στην ιστορία και η μεγαλύτερη που οφείλεται σε διαρροή από πετρελαιοφόρο πλοίο.