Η υπογονιμότητα πλήττει τους άνδρες

Η υπογονιμότητα τα τελευταία χρόνια έχει αυξηθεί δραματικά, καθώς 10 – 15% των ζευγαριών που επιθυμούν μια κύηση δεν το επιτυγχάνουν μέσα σε διάστημα 12 μηνών και ως εκ τούτου χαρακτηρίζονται υπογόνιμα. Σύμφωνα με τους ειδικούς μετά τους 24 μήνες, το 5 – 10% των ζευγαριών αυτών θα παραμείνουν χωρίς παιδί εάν δεν τους δοθεί θεραπεία.
Ωστόσο αξίζει να αναφερθεί ότι από το σύνολο των υπογόνιμων ζευγαριών, στο 45% των περιπτώσεων αποκλειστικά ή εν μέρει υπεύθυνος είναι ο άνδρας!
Σύμφωνα με τον μαιευτήρα-γυναικολόγο και ειδικό στην εξωσωματική γονιμοποίηση κ. Θάνο Παράσχο τα βασικά προβλήματα που αντιμετωπίζουν σήμερα οι άνδρες είναι ο χαμηλός αριθμός σπερματοζωαρίων, καθώς επίσης και δυσλειτουργίες στην κίνησή τους (κινητικότητα) ή τη μορφολογία τους. Όπως εξήγησε ο ειδικός το σπέρμα που έχει μικρή κινητικότητα συχνά δεν μπορεί να φτάσει στο ωάριο και για το λόγο αυτό δεν προκύπτει γονιμοποίηση.
Ορισμένες φορές το προβληματικό σπέρμα δεν μπορεί να διεισδύσει στο ωάριο και να το γονιμοποιήσει. Η υπογονιμότητα του άνδρα μπορεί να οφείλεται σε πολλούς λόγους. Γενετικές ανωμαλίες, λοιμώξεις, τραύματα στους όρχεις, ορμονική ανισορροπία ή έκθεση σε ραδιενέργεια και ορισμένα φάρμακα αποτελούν αίτια δυσλειτουργιών στην παραγωγή σπέρματος. Σε άλλες περιπτώσεις ανδρών που πάσχουν από ασθένειες του ανοσοποιητικού τους συστήματος, το σώμα τους αναπτύσσει αντισώματα τα οποία επιτίθενται στο ίδιο τους το σπέρμα, με αποτέλεσμα να το αδυνατίζουν.
«Τα ζευγάρια δεν πρέπει να απογοητεύονται γιατί ανάλογα με το πρόβλημα υπάρχουν διαφορετικές θεραπευτικές προσεγγίσεις και ως εκ τούτου οι πιθανότητες επιτυχίας είναι πολλές» δήλωσε στον «Α.Τ» ο κ. Παράσχος.
Παρόλο που τις περισσότερες φορές οι διαταραχές του σπέρματος δεν μπορούν να ερμηνευτούν αιτιολογικά, μπορεί να υπάρξει παρέμβαση από πλευράς των ειδικών και να επιτευχθεί το επιθυμητό αποτέλεσμα.
Ανάλογα με το πρόβλημα η θεραπεία που θα ακολουθηθεί διαφέρει. Όπως εξήγησε ο κ. Παράσχος η γονιμότητα μπορεί να βελτιωθεί με φαρμακευτική αγωγή ή χειρουργική επέμβαση και έτσι το ζευγάρι να μπορέσει να συλλάβει κανονικά, ενώ σε άλλες περιπτώσεις η σύλληψη μπορεί να πραγματοποιηθεί με μεθόδους υποβοηθούμενης αναπαραγωγής, με ποσοστό επιτυχίας που αγγίζει ακόμα και το 100%.

Η βασική εξέταση
Tο σπερμοδιάγραμμα αποτελεί την η πρώτη απαραίτητη εξέταση στην οποία πρέπει να υποβληθεί ένας άνδρας, που ενδέχεται να αντιμετωπίζει πρόβλημα υπογονιμότητας. Επειδή η εξέταση του σπέρματος στον ίδιο άντρα μπορεί να ποικίλει σε μεγάλο βαθμό μέσα στον χρόνο είναι πιθανό να χρειαστεί περισσότερα από ένα σπερμοδιαγράμματα. Από τον έλεγχο στον οποίο πρέπει να υποβληθεί ο άντρας θα εκτιμηθεί το μέγεθος του προβλήματος και έτσι θα προσδιορισθεί η ενδεδειγμένη θεραπεία.
Η εξέταση αυτή πραγματοποιείται σε δείγμα σπέρματος που συλλέχθηκε μετά από σεξουαλική αποχή 2 έως 7 ημερών. Το δείγμα συλλέγεται συνήθως με αυνανισμό ή με τη χρήση ειδικού προφυλακτικού για συλλογή σπέρματος κατά τη διάρκεια της σεξουαλικής πράξης. Μετά τη λήψη το δείγμα θα πρέπει άμεσα να φτάσει στην κλινική για εξέταση.
Το σπέρμα εξετάζεται κάτω από μικροσκόπιο για να προσδιορισθεί ο αριθμός και η κινητικότητα των σπερματοζωαρίων καθώς και να εκτιμηθεί το ποσοστό των φυσιολογικών τους μορφών και άλλες εξειδικευμένες παράμετροι.
Στη συνέχεια και αφού από το σπερμοδιάγραμμα οι ειδικοί αξιολογήσουν όλες τις απαραίτητες ενδείξεις ακολουθούν και άλλες πιο εξειδικευμένες εξετάσεις, ενώ πριν επιλεγεί η κατάλληλη θεραπεία, εκτιμάται και η γονιμότητα της γυναίκας.

Tips για δυνατό σπέρμα
1. Διακοπή καπνίσματος: Το τσιγάρο επηρεάζει σημαντικά τον αριθμό ανά κυβικό εκατοστό αλλά και τον χρόνο ζωής των σπερματοζωαρίων.
2. Περιορισμός αλκοόλ: Η υπερβολική κατανάλωση μειώνει την κινητικότητα των σπερματοζωαρίων.
3. Σεξ με μέτρο: Μεγάλη σεξουαλική αποχή επηρεάζει αρνητικά την γονιμότητα, ωστόσο και οι πολύ συχνές επαφές (2-3 φορές την ημέρα) αποδυναμώνουν το σπέρμα. Η σεξουαλική επαφή με μεσοδιάστημα 3 έως 6 μέρες θεωρείται ότι βελτιώνει το σπέρμα.
4. Όχι στην υπερβολική άσκηση: Γιατί μπορεί να μειώσει την αναλογία των σπερματοζωαρίων διότι αυξάνει την έκκριση επινεφριδιακών στερροιδικών ορμονών οι οποίες μειώνουν την έκκριση τεστοστερόνης. Η μειωμένη έκκριση τεστοστερόνης οδηγεί σε μείωση της παραγωγής σπερματοζωαρίων.
5. Αποφυγή έκθεσης σε πολύ ζέστη: Πολύ ζεστό μπάνιο, σάουνα και κάθε τι που προκαλεί αύξηση της θερμοκρασίας του όσχεου, όπως εργασία σε φούρνους και θερμό περιβάλλον χωρίς τοπική προστασία των γεννητικών οργάνων.
6. Προσοχή στα στενά παντελόνια και εσώρουχα: Οι ειδικοί συστήνουν να αποφεύγονται καθώς πιέζουν τα γεννητικά όργανα και αυξάνουν τη θερμοκρασία.
7. Χαλάρωση: Το έντονο στρες επηρεάζει αρνητικά τη γονιμότητα.
Επίσης την γονιμότητα επηρεάζουν αρνητικά και άλλοι παράγοντες όπως: η χρήση ναρκωτικών ουσιών, η λήψη διαφόρων αντιβιοτικών και ορμονικών φαρμάκων, η φυματίωση, φλεγμονές στα αναπαραγωγικά όργανα, ανατομική δυσπλασία του σπερματικού πόρου καθώς και κρυψορχία, ο υψηλός πυρετός για μεγάλο χρονικό διάστημα, φλεγμονές που επηρεάζουν τους όρχεις, έκθεση σε ακτινοβολίες ή βαρέα μέταλλα και τοξικά χημικά, τραυματισμοί και επεμβάσεις στους όρχεις, χρωματοσωμικές διαταραχές και οι σεξουαλικά μεταδιδόμενες φλεγμονές όπως βλεννόρροια ή χλαμύδια.

Η σωστή διατροφή
Η σωστή και ισορροπημένη διατροφή παίζει σημαντικό ρόλο στην ποιότητα του σπέρματος. Η Κλινική Διαιτολόγος Διατροφολόγος SRD, MSc κ. Χριστίνα Έλενα Δρακοπούλου αναλύει τα βασικά αντιοξειδωτικά που λαμβάνονται από τη διατροφή και δεν πρέπει να λείπουν από το διαιτολόγιο κανενός άνδρα!
• Λυκοπένιο: Είναι από τα βασικά συστατικά του σπέρματος. Πλούσιες πηγές είναι οι σάλτσες ντομάτας, η κέτσαπ και λιγότερο οι φρέσκιες ντομάτες.
• Βιταμίνες C & E: Βελτιώνουν την ποιότητα του σπέρματος. Καλές πηγές βιταμίνης C είναι τα εσπεριδοειδή φρούτα και τα ωμά λαχανικά. Η βιταμίνη Ε απαντάται στις μαργαρίνες, στα λιπαρά ψάρια, στους σπόρους και τους ξηρούς καρπούς.
• Σελήνιο: Επηρεάζει τα κύτταρα που παράγουν τεστοστερόνη στον άνδρα. Έρευνες έδειξαν ότι η χορήγηση σεληνίου -σε μορφή συμπληρωμάτων -αύξησε την κινητικότητα του σπέρματος. Πηγές σεληνίου αποτελούν οι ξηρού καρποί, το ψάρι και τα ολικής αλέσεως δημητριακά.
• Ψευδάργυρος και φυλλικό οξύ: Παίζουν ρόλο στη σύνθεση του DNA και του RNA. Ανεπάρκεια ψευδαργύρου οδηγεί σε μειωμένη σπερματογένεση, άρα μειωμένη γονιμότητα. Ο ψευδάργυρος βρίσκεται στα οστρακοειδή και το ψαχνό κρέας, ενώ το φυλλικό οξύ σε σκουροπράσινα φυλλώδη λαχανικά.