Γιατρέ μου... δεν μπορώ να κοιμηθώ

Οι αϋπνίες είναι ένα πρόβλημα που απασχολεί μεγάλο μέρος του πληθυσμού. Αρκεί να αναφέρουμε ότι το ποσοστό των ανθρώπων που πάσχουν από αϋπνίες, σύμφωνα με διεθνείς εταιρείες, φτάνει μέχρι το 35% για το δυτικό κόσμο.
Τα άτομα, τα οποία δεν καταφέρνουν να καλύψουν τις ανάγκες τους σε ύπνο, αντιμετωπίζουν συμπτώματα υπνηλίας και κούρασης κατά τη διάρκεια της ημέρας με αποτέλεσμα να μειώνεται η αποδοτικότητά τους ενώ ταυτόχρονα μπορεί να προκληθούν σοβαρές βλάβες στην υγεία τους.

Οι λόγοι που μπορεί κάποιος να εμφανίσει τη συγκεκριμένη δυσλειτουργία ποικίλουν. Ωστόσο, συνηθέστερες αιτίες θεωρούνται από τους ειδικούς το άγχος, η κατάθλιψη, η χρήση αλκοόλ και νικοτίνης ή άλλων διεγερτικών ουσιών ή υπνωτικών φαρμάκων, η αύξηση βάρους, τα συχνά υπερατλαντικά ταξίδια καθώς και οι συχνές αλλαγές ωραρίου εργασίας. Επιπλέον, ηλικιωμένοι που πάσχουν από τη νόσο του Πάρκινσον ή του Αλσχάιμερ έχουν περισσότερες πιθανότητες να εμφανίσουν συμπτώματα αϋπνίας.
Πότε όμως μια δυσκολία στο να κοιμηθούμε πρέπει να μας ανησυχήσει;
Σύμφωνα με τον Διευθυντή του Τμήματος Κλινικής Νευροφυσιολογίας του νοσοκομείου Υγεία, κ. Ιωάννη Βελέντζα «η διαρκής κούραση και υπνηλία κατά τη διάρκεια της ημέρας, για μεγάλο χρονικό διάστημα, πρέπει να ευαισθητοποιήσουν τον ενδιαφερόμενο». Ωστόσο, η εκούσια αποχή από τον ύπνο παρόλο που θα έχει όπως είναι φυσικό τα συμπτώματα της αϋπνίας δεν μπορεί να χαρακτηριστεί πάθηση. Για παράδειγμα αν για δύο βράδια δεν κοιμηθεί κάποιος καλά λόγω φόρτου εργασίας δεν σημαίνει ότι πάσχει από αϋπνία. Αντίθετα όταν το άτομο θέλει να κοιμηθεί αλλά δε τα καταφέρνει, τότε πρέπει να ζητήσει τη βοήθεια ειδικού νευρολόγου- ψυχίατρου προκειμένου να υποβληθεί στα απαραίτητα τεστ. «Θα πρέπει να τονιστεί ότι πολλοί νομίζουν ότι πάσχουν από αϋπνία ενώ νευροφυσιολογικά με πολυγραφία ύπνου ή με το τεστ πολλαπλού λανθάνοντος χρόνου του ύπνου δεν φαίνεται να συμβαίνει κάτι τέτοιο. Μιλάμε δηλαδή για μια ψυχοφυσιολογική, όπως λέγεται, αϋπνία που πρέπει ωστόσο να αντιμετωπιστεί και αυτή από τον ειδικό» επεσήμανε ο κ. Βελέντζας.
Παρόλα αυτά καλό είναι σε κάθε περίπτωση να επισκεπτόμαστε τον εξειδικευμένο γιατρό ώστε να κάνει εκείνος τη διάγνωση καθώς οι επιπτώσεις από την έλλειψη ύπνου στην υγεία μας είναι σοβαρές. Συγκεκριμένα, εκτός από τη μειωμένη ικανότητα καθημερινής δραστηριότητας, το άτομο μπορεί να έρθει αντιμέτωπο με σοβαρή κατάθλιψη, σύνδρομο Μπερν άουτ, έμφραγμα μυοκαρδίου, εγκεφαλικό επεισόδιο. Επιπλέον, «η χρόνια κούραση του οργανισμού οδηγεί σε μειωμένη αμυντική ικανότητα με αποτέλεσμα συχνότερες λοιμώξεις και καρκίνους» κατέληξε ο κ. Βελέντζας.


Οδηγίες για άτομα που πάσχουν από αϋπνίες
• Να αποφεύγετε ύπνο, μεγάλης διάρκειας, το πρώτο οχτάωρο από τη στιγμή που έχετε ξυπνήσει (εκτός και αν ο ειδικός γιατρός συστήνει κάτι διαφορετικό).
• Η διάρκεια του ύπνου σε ένα βράδυ δε θα πρέπει να είναι μεγαλύτερη από ότι ο μέσος όρος της διάρκειας που κοιμηθήκατε την τελευταία εβδομάδα.
• Αν δε μπορείτε να κοιμηθείτε μην μένετε στο κρεβάτι.
• Μην πηγαίνετε για ύπνο πεινασμένοι ή έχοντας καταναλώσει υπερβολικές ποσότητες φαγητού.
• Προσπαθήστε να διατηρείτε σταθερά ωράρια που είστε ξύπνιοι.
• Να ασκείστε τακτικά κατά τη διάρκεια της ημέρας
• Μην καπνίζετε μετά τις 7 το βράδυ
• Μην πίνετε καφέ μετά τις 10 το πρωί
• Να αποφεύγεται η υπερβολική χρήση αλκοολούχων ποτών
• Φροντίστε το υπνοδωμάτιο να είναι αρκετά σκοτεινό και ήσυχο ενώ θα πρέπει να υπάρχει και σωστός εξαερισμός και κατάλληλη θερμοκρασία.

Πώς σχετίζεται η διατροφή με τη διαδικασία του ύπνου
Γενικός κανόνας σύμφωνα με τον κ. Βελέντζα είναι ότι «δεν πρέπει να πηγαίνουμε πεινασμένοι στο κρεβάτι ενώ παράλληλα δεν συστήνεται και η υπερβολική λήψη τροφής και για άλλους λόγους, όπως το έλκος». Επιπλέον, το αλκοόλ, ο καφές και το τσιγάρο δρουν διεγερτικά και για αυτό πρέπει να αποφεύγονται . Από την άλλη, βότανα με χαλαρωτικές ιδιότητες όπως το χαμομήλι σε πολλές περιπτώσεις μπορούν να συμβάλλουν στην προσπάθειά σας να κοιμηθείτε. Ωστόσο, η δράση τους είναι υποστηρικτική πράγμα που σημαίνει ότι δεν μπορούν να αντικαταστήσουν τη φαρμακευτική αγωγή. Η σωστή επιλογή του βοτάνου είναι πολύ σημαντική για να μην έχετε τα αντίθετα από τα επιθυμητά αποτελέσματα. Έτσι, αποφύγετε όσα περιέχουν καφεΐνη (όπως το μαύρο τσάι) ή είναι διουρητικά (όπως το φασκόμηλο). Ιδανικό χαλαρωτικό ρόφημα για μερικούς ανθρώπους αποτελεί το ζεστό γάλα ωστόσο σε κάποιους άλλους μπορεί να δημιουργήσει στομαχικές διαταραχές, για αυτό άλλωστε και δεν συστήνεται από τους ειδικούς.


Και ο ύπνος έχει την ηλικία του...

Οι ανάγκες για ύπνο διαφέρουν σημαντικά μεταξύ των ατόμων. Για παράδειγμα υπάρχουν άνθρωποι που νιώθουν ξεκούραστοι μόνο με 6 ώρες νυχτερινού ύπνου ενώ άλλοι χρειάζονται ακόμη και 10 ώρες. Ωστόσο, κατά μέσο όρο, θεωρούνται απαραίτητες:
12-14 ώρες για τα παιδιά (μέχρι 12 ετών)
7-9 ώρες για τους ενήλικες
5-6 ώρες (ακόμη και διακεκομμένου) ύπνου για τους ηλικιωμένους.